Verslag 2e informatieavond mogelijke opvanglocatie SEIN-terrein 19 mei 2025

Op maandagavond 19 mei vond de tweede informatieavond plaats over de mogelijke opvanglocatie op het SEIN-terrein in Heemstede. Er waren zo'n 125 omwonenden en belangstellenden aanwezig naast vertegenwoordigers van de gemeente, de bestuurder van SEIN en het COA. De avond werd live uitgezonden via Haarlem105 en is daar ook terug te kijken tot eind juni 2025.

Programma van de avond

De bijeenkomst startte met een openingswoord van burgemeester Falgun Binnendijk. Daarna gaf wethouder Sam Meerhoff een toelichting op het voorlopige besluit van het college en de achterliggende afwegingen. Vervolgens kreeg Jean Willem Barzilay, bestuurder van SEIN het woord om het perspectief vanuit de zorginstelling te delen. Brigitte van Griethuizen van het COA gaf daarna uitleg over hoe een opvang voor minderjarige vluchtelingen in de praktijk wordt ingericht met specifieke aandacht voor begeleiding, leefbaarheid en veiligheid.
Tussendoor was er op meerdere momenten gelegenheid voor het publiek om vragen te stellen en zorgen te uiten. De avond werd afgesloten met korte bijdragen van de Denktank Oude Dorp (DOD) en de Vereniging Omwonenden SEIN (VOS), waarin zij hun standpunten deelden.

Opening door de burgemeester

De burgemeester opende de bijeenkomst met een woord van welkom en dankte de aanwezigen en kijkers voor hun betrokkenheid. Hij benoemde het maatschappelijke belang van een respectvol gesprek over een onderwerp dat veel emoties oproept. De burgemeester erkende dat het onderwerp aanleiding geeft tot verschillende meningen en gevoelens van onzekerheid bij inwoners. Hij legde uit dat het democratisch proces nu in een volgende fase komt: het voorlopig besluit van het college wordt in juni in de gemeenteraad besproken. Hierbij is de inbreng van betrokken inwoners van belang. Het college heeft veelgehoorde zorgen en wensen meegewogen in haar voorlopig besluit en de raad zal als volksvertegenwoordiging ook belangen van inwoners en andere betrokkenen meewegen. De verschillende stemmen zijn en worden gehoord.

Toelichting op het voorlopige besluit

Wethouder Meerhoff gaf toelichting op het voorgenomen besluit van het college om twee locaties, waaronder het veld op het SEIN-terrein, voor te dragen aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De tweede betreft het gebouw aan Binnenweg 160. De wethouder legde uit dat het een voorlopig besluit betreft. Na behandeling in de raad en het vastleggen van nadere afspraken met SEIN en COA in een intentieovereenkomst volgt het definitief besluit om de locaties aan het COA voor te dragen.

Hij gaf aan dat bij dit besluit zorgvuldig is gekeken naar alle vragen en zorgen die vanuit de verschillende gesprekken met de inwoners naar voren zijn gekomen. De gemeenteraad had het college opdracht gegeven om te onderzoeken waar in Heemstede opvang gerealiseerd kan worden. Een van de randvoorwaarden daarbij was een grootte van circa 50 plekken per potentiële locatie.

De wethouder benadrukte dat draagvlak belangrijk is, maar ook veranderlijk. De gemeente zet in op een zorgvuldig proces, ook na het definitief besluit, waarbij inwoners betrokken worden en ruimte blijft voor gesprek.

Wettelijke en maatschappelijke opgave

De gemeente Heemstede heeft volgens de Spreidingswet de taak om opvangplekken te realiseren voor 191 asielzoekers. De wethouder benoemde dat veel alleenreizende minderjarige vluchtelingen (zogeheten AMV’ers) op dit moment in crisisnoodopvanglocaties verblijven. Deze locaties dragen niet bij aan een gezonde groei en ontwikkeling. Heemstede wil bijdragen aan een structurele oplossing, waarbij kleinschalige en kwalitatieve opvang centraal staat.

Voorwaarden bij mogelijke realisatie opvang

De gemeente heeft ook verteld onder welke voorwaarden de opvang op het SEIN-terrein eventueel zou kunnen doorgaan. Deze voorwaarden worden vooraf vastgelegd in een intentieovereenkomst.

• Een belangrijke afspraak is dat de opvang maximaal vijf jaar mag duren. Daarna moet het veld teruggebracht worden in de oude staat. Ook is afgesproken dat er geen rechten kunnen worden ontleend aan het tijdelijk afwijken van het omgevingsplan.
• De opvang moet bestaan uit nette, goed gebouwde woonunits van goede kwaliteit.
• Verder wordt goed onderzocht wat de mogelijke gevolgen zijn voor de omgeving. Denk aan een rapportage over geluid en licht voor de bewoners van SEIN en anderen omwonenden.
• Ook wordt er een veiligheidsplan opgesteld.
• Tot slot werd benadrukt dat het belangrijk is om te kijken naar de sociale samenhang in de wijk. Dat betekent: hoe kunnen we ervoor zorgen dat iedereen zich zo veilig en welkom mogelijk voelt? Daarbij wil de gemeente ook kijken naar goede ideeën uit de buurt, en initiatieven ondersteunen die bijdragen aan een prettige en verbonden buurt.

Aan de intentieovereenkomst zal worden gewerkt door de gemeente, het COA en de eigenaar. De gemeente stelt dat de intentieovereenkomst moet zijn afgerond voordat het college een definitief besluit neemt over het wel of niet aandragen van de locatie aan het COA. De verwachting is dat het definitief besluit na de zomer en uiterlijk voor het einde van het jaar wordt genomen.

Toelichting SEIN

De heer Barzilay lichtte toe waarom SEIN open staat om te onderzoeken of asielopvang op hun terrein mogelijk is. SEIN onderschrijft de maatschappelijke noodzaak en denkt dat het passend kan zijn om minderjarige asielzoekers daar een plek te geven. Hij benadrukte dat interne organen waaronder Raad van Toezicht, bewonerscommissie, OR  vanaf het begin zijn meegenomen. Ook is SEIN in gesprek met omwonenden.  Omdat ook SEIN de zorgen en overwegingen van omwonenden snapt en erkent, stelt de heer Barzilay voor om vanaf juni zodra er gewerkt gaat worden aan de intentieverklaringen, de voorzitter van de omwonendencommissie in het bestuurlijk team van SEIN te betrekken. Het is belangrijk om samen te kijken hoe we aan overwegingen invulling geven en tot een duidelijke uitwerking komen. 

Toelichting COA

Brigitte van Griethuizen vertelde kort wat het COA doet. Het COA is verantwoordelijk voor opvang en begeleiding van asielzoekers. Ook vertelde zij meer over het proces wat het COA volgt mocht deze locatie aan het COA voorgelegd worden.  Zo doet het COA op verschillende punten een haalbaarheidsonderzoek. Daarbij wordt onder meer gekeken naar technische en financiële haalbaarheid, maar ook ecologie. Daarnaast kijkt het COA naar ontwerp en uiteraard of de business case rondkomt. Ook worden omwonenden erbij betrokken om de lokale haalbaarheid te beoordelen. 

Daarna ging Van Griethuizen uitgebreid in op begeleiding van alleenstaande minderjarige asielzoekers. Het zal een locatie zijn waar jongeren verblijven als ze de asielprocedure doorlopen. Er is 24 per dag een team aanwezig voor begeleiding. Insteek is om de jongeren verder te helpen in hun ontwikkeling naar volwassenheid. Elke jongere krijgt een mentor, een voogd van NIDOS en een individueel begeleidingsplan. Er wordt gewerkt met een vast dagritme, vergelijkbaar met die van andere jongeren in Nederland. De jongeren gaan naar school, maken huiswerk, gamen, sporten, doen boodschappen, koken eten etc. Er zijn duidelijke huisregels met toegesneden correctie en sancties als de regels niet gevolgd worden. De jongeren krijgen ook allerlei trainingen waaronder weerbaarheidstraining, seksuele voorlichting, OV-training, muziekles etc. In de ervaring van het COA werkt het goed als jongeren onderdeel worden van de omgeving en men elkaar leert kennen. Het COA organiseert met regelmaat een omwonendenoverleg, waar de gemeente en wijkagent ook bij aanwezig zijn. Daar wordt ook vrijwilligerswerk besproken. Klachten worden altijd opgepakt. Een AMV-locatie is 24 per dag bereikbaar via telefoon en e-mail.

Thema’s rondom het SEIN-terrein

• Speelmogelijkheden voor kinderen: Inwoners gaven aan dat het veldje nu veel wordt gebruikt door kinderen om te spelen. De gemeente gaf aan in gesprek te zijn met onder meer scholen om alternatieve speelplekken te creëren als de huidige speelplek kleiner zou worden.
• Groen en natuurbehoud: Er leven zorgen over het verlies van bomen en groen. De gemeente gaf aan dat in het geval van noodzakelijke kap van bomen, herplanting een voorwaarde zal zijn.
• Overlast en veiligheid: Inwoners benoemden zorgen over mogelijke overlast en de impact op de veiligheid in de wijk. De gemeente erkende deze zorgen en benadrukte dat er een veiligheidsplan wordt opgesteld in overleg met omwonenden.  Er was discussie over welke mate van beoordeling over leefbaarheid zou plaatsvinden voordat het college een voorlopig besluit nam. De gemeente gaf aan dat de uitkomst van deze beoordeling is dat bij een positief definitief besluit, er door een externe partij wordt onderzocht hoe de locatie zo goed mogelijk kan worden ingepast in de buurt met oog op de leefbaarheid en sociale cohesie in de buurt.

Wens tot participatie

Er klonk nadrukkelijk de wens van bewoners om mee te denken over de inrichting, het gebruik en de randvoorwaarden van de locatie, mocht deze doorgaan. Als het college een definitief besluit om de locatie voor te dragen aan het COA, wordt er een klankbordgroep opgezet tussen omwonenden, COA en gemeente voor het vormgeven van de asielopvang.

Tijdens de bijeenkomst stelden verschillende omwonenden vragen over de thema’s en impact van een mogelijke opvanglocatie op het terrein van SEIN. Deze vragen werden door de wethouder, SEIN en het COA beantwoord.

Een veel gestelde vraag betrof het belang en de veiligheid van de huidige bewoners van SEIN. De bestuurder van SEIN gaf aan dat hier nadrukkelijk rekening mee is gehouden. Volgens hem zijn er geen aanwijzingen dat de komst van minderjarige asielzoekers problematisch zou zijn voor de cliënten van SEIN. Hij sprak het vertrouwen uit dat zijn bewoners goed met deze situatie om kunnen gaan. Ook lichtte hij toe dat de cliëntvertegenwoordiging nauw betrokken is bij dit proces.

Daarnaast leefden er vragen over het gedrag en de beleving van de jongeren zelf. Omwonenden vroegen of zij te maken zouden krijgen met “typisch jongerenvertoon” zoals rondhangen of muziek afspelen. Het COA lichtte toe dat AMV’ers jongeren zijn zoals ieder ander: ze gaan naar school, sporten, maken huiswerk en houden van gamen of een film kijken. Daarnaast is er sprake van een duidelijke dagstructuur. De jongeren hebben een vaste dagindeling, vallen onder een voogd en mentor, en staan onder 24-uurs begeleiding. Er geldt een meldplicht ’s ochtends en ’s avonds om 22.00 uur.  Overlastmeldingen kunnen altijd direct worden gedaan als het nodig is en deze worden besproken in het buurtoverleg/omwonendenoverleg.

De mogelijke overlast voor de omgeving werd eveneens besproken. Zowel het COA, SEIN als de gemeente gaven aan dat de ervaring met andere AMV-locaties laat zien dat overlast meestal zeer beperkt is. Mocht zich toch overlast voordoen, dan staat de gemeente open voor signalen en treedt zij in overleg met COA en buurtbewoners om dit te voorkomen of op te lossen.

Een ander punt dat naar voren kwam was de situering van de eventuele locatie en de ligging van de toegang op het SEIN-terrein. Voor diverse bewoners is dit een belangrijk aandachtspunt. De gemeente gaf aan dat hierover nog geen uitsluitsel kan worden gegeven. Er is nog onvoldoende duidelijkheid over de exacte vorm en inrichting van een mogelijke locatie. Dat is nog niet de fase waar we in zitten. SEIN heeft duidelijk aangegeven dat het alleen de ‘groene strook’ heeft aangeboden voor opvang met entree via de Meerweg en dat het niet andere delen van hun terrein aanbiedt om het middenstuk van het terrein niet te doorkruisen. Het voorafgestelde uitgangspunt is een ontsluiting aan één kant om het overzicht te kunnen behouden en de taak voor bewoners en cliënten zo goed mogelijk uit te voeren.

Ook werd de vraag gesteld waarom de gemeente geen gebruik maakt van gebieden die zijn aangewezen als Beschermd Landschap (BL). De gemeente gaf aan hierover in gesprek te zijn met de provincie. Dit vooral in het licht van de resterende opgave uit de Spreidingswet. Daarnaast hanteert de provincie een nee, tenzij beleid. Er kan pas gekeken worden naar Beschermd Landschap locaties als er blijkt dat er geen andere locaties beschikbaar zijn binnen de gemeente.

Ook werd gevraagd naar de toekomst van het opvangbeleid, mocht de Spreidingswet in de toekomst worden ingetrokken. De wethouder benadrukte dat Heemstede al vóór de invoering van de Spreidingswet bereid was om bij te dragen aan de opvang. De wet verplicht gemeenten nu formeel om opvangplekken te realiseren. Het college ziet het als haar bestuurlijke en maatschappelijke verantwoordelijkheid om aan deze opgave te voldoen. Hij benoemde het als een kwestie van solidariteit en verantwoordelijkheid om bij te dragen aan de landelijke opvangcapaciteit.

Vervolgproces

Voordat het college een definitief besluit neemt, wordt het voorlopig besluit uitgebreid besproken met de gemeenteraad. De commissievergadering is gepland voor 11 juni en de raadsvergadering voor 26 juni. De inbreng van de raad is van belang voor een weloverwogen definitief besluit van het college. Pas na de behandeling in de raad en het vastleggen van nadere afspraken met SEIN en COA in een intentieovereenkomst volgt het definitief besluit om de locaties aan het COA voor te dragen. Op dat moment start de planvorming met verdere uitwerking van de locatie. Daarbij zal op regelmatige basis met een afvaardiging vanuit omwonenden en andere belanghebbenden afstemming plaatsvinden in de vorm van een klankbordgroep. Uiteindelijk zal pas na deze planvorming geconcludeerd kunnen worden dat de locatie werkelijk geschikt is en kan er een aanvraag voor een omgevingsvergunning worden ingediend. Deze zal voor een bindend advies van de gemeenteraad voorgelegd worden. 

De gemeente sprak de wens uit om het gesprek met inwoners op constructieve wijze voort te zetten. Inwoners die willen meedenken in het vervolgproces worden daartoe uitgenodigd.