Verslag 2e informatieavond mogelijke opvanglocatie Binnenweg 160 op 22 mei 2025

Op woensdagavond 22 mei vond een informatieavond plaats over de mogelijke opvanglocatie aan de Binnenweg 160 in Heemstede. De bijeenkomst was georganiseerd naar aanleiding van het voorlopige besluit van het college om deze locatie voor te dragen aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Naast omwonenden en ondernemers waren vertegenwoordigers van de gemeente, de eigenaren van het pand en het COA aanwezig. De avond werd live uitgezonden via Haarlem105 en is daar ook terug te kijken tot eind juni 2025.

Programma van de avond

De bijeenkomst startte met een openingswoord van burgemeester Falgun Binnendijk. Daarna gaf wethouder Sam Meerhoff een toelichting op het voorlopige besluit van het college en de achterliggende afwegingen. Brigitte van Griethuizen van het COA gaf daarna uitleg over wat het COA doet en wat een kleinschalige asielopvang inhoudt. Tussendoor was er op meerdere momenten gelegenheid voor het publiek om vragen te stellen en zorgen te uiten. 

Opening door de burgemeester

Burgemeester Falgun Binnendijk opende de avond met een dankwoord aan alle aanwezigen voor hun betrokkenheid en de constructieve manier waarop het gesprek tot nu toe verloopt. Hij benoemde het belang van een open gesprek over een onderwerp dat begrijpelijkerwijs uiteenlopende gevoelens oproept. Hij legde uit dat het democratisch proces nu in een volgende fase komt: het voorlopig besluit van het college wordt in juni in de gemeenteraad besproken. Hierbij is de inbreng van betrokken inwoners van belang. Het college heeft veelgehoorde zorgen en wensen meegewogen in haar voorlopig besluit en de raad zal als volksvertegenwoordiging ook belangen van inwoners en andere betrokkenen meewegen. De verschillende stemmen zijn en worden gehoord.

Toelichting op het voorlopige besluit

Wethouder Sam Meerhoff lichtte toe het voorlopig besluit toe om Binnenweg 160 voor te dragen aan het COA als opvanglocatie. Hij gaf aan dat bij dit besluit zorgvuldig is gekeken naar alle vragen en zorgen die vanuit de verschillende gesprekken met de inwoners naar voren zijn gekomen. De gemeenteraad had het college opdracht gegeven om te onderzoeken waar in Heemstede opvang gerealiseerd kan worden. Een van de randvoorwaarden daarbij was een grootte van circa 50 plekken per potentiële locatie. De locatie is gekozen na onderzoek naar 47 potentiële locaties, waarvan de meeste afvielen op technische of juridische gronden. Binnenweg 160 kwam, naast het SEIN-terrein, als geschikt naar voren. 

De wethouder legde uit dat het een voorlopig besluit betreft. Na behandeling in de raad en het vastleggen van nadere afspraken met SEIN en COA in een intentieovereenkomst volgt het definitief besluit om de locaties aan het COA voor te dragen. De gemeenteraad bespreekt dit besluit in juni en kan dan wensen en bedenkingen uiten. De commissievergadering is gepland voor 11 juni en de raadsvergadering voor 26 juni.

Wettelijke en maatschappelijke opgave

De Spreidingswet verplicht gemeenten nu formeel om opvangplekken te realiseren. Voor Heemstede geldt een taakstelling van 191 asielzoekers. De wethouder benadrukte ook dat Heemstede al vóór de invoering van de Spreidingswet bereid was om bij te dragen aan de opvangopgave. Heemstede wil bijdragen aan een structurele oplossing, waarbij kleinschalige en kwalitatieve opvang centraal staat.

Voorwaarden bij mogelijke realisatie opvang

De gemeente heeft ook verteld onder welke voorwaarden de opvang op het Binnenweg eventueel zou kunnen doorgaan. Deze voorwaarden worden vooraf vastgelegd in een intentieovereenkomst.

• Er is een maximale opvangduur van 5 jaar
• Er komen goede afspraken met het COA over begeleiding en veiligheid op maat
• Er zal een onderzoek plaatsvinden om de economische vitaliteit van de winkelstraat te versterken
• Er komt een plan van aanpak over begeleiding naar werk voor asielzoekers
• De monumentale kenmerken van het pand moeten beschermd blijven, zowel tijdens de bouw, tijdens het gebruik, als daarna.

Aan de intentieovereenkomst zal worden gewerkt door de gemeente, het COA en de eigenaar. De gemeente stelt dat de intentieovereenkomst moet zijn afgerond voordat het college een definitief besluit neemt over het wel of niet aandragen van de locatie aan het COA. De verwachting is dat het definitief besluit na de zomer en uiterlijk voor het einde van het jaar wordt genomen.

Toelichting door het COA

Brigitte van Griethuizen gaf namens het COA een toelichting op hun verantwoordelijkheid voor de opvang van asielzoekers, waaronder huisvesting, begeleiding, medische zorg en daginvulling. De bewoners kunnen zowel gezinnen als alleenstaanden zijn. Over de samenstelling van de bewonersgroep is op voorhand geen zekerheid te geven; het zal een weerspiegeling zijn van de instroom in Nederland. Wel is het uitgangspunt dat meer zelfredzame en zelfstandige bewoners geplaatst worden op een kleinschalige opvanglocatie, zoals beoogd op de Binnenweg. 

Het COA gaf aan dat begeleiding en duidelijke huisregels centraal staan, met sancties bij ernstige overtredingen. Er wordt gewerkt met een veiligheidsplan en vaste aanspreekpunt in de buurt. Vaak groeit het wederzijds begrip zodra bewoners deelnemen aan de samenleving en activiteiten in de buurt.

Thema’s en zorgen uit de bijeenkomst

Tijdens de bijeenkomst stelden verschillende omwonenden vragen over de thema’s en impact van een mogelijke opvanglocatie op de Binnenweg. Deze vragen werden door de wethouder en het COA beantwoord.

• Winkelstraat en economie: Ondernemers uitten zorgen over de aantrekkelijkheid en economische vitaliteit van de winkelstraat. De wethouder legt uit dat de gemeente veel waarde hecht aan ons winkelgebied. Hij gaf aan dat er een onderzoek komt naar de impact en welke maatregelen er nodig zijn om de economische vitaliteit van de winkelstraat te versterken. De uitkomsten worden meegenomen in het verdere proces. Ondernemers en omwonenden worden hierbij betrokken via een klankbordgroep
• Veiligheid en overlast: Er werden zorgen geuit over mogelijke overlast en veiligheid, met name in de openbare ruimte. De gemeente is verantwoordelijk voor de openbare orde, het COA voor het terrein zelf. Er zal een veiligheidsplan worden opgesteld en er komt een centraal meldpunt voor vragen en klachten. Ook is benoemd dat de ervaring uit het land leert dat kleinschalige opvang vaak niet leidt tot extra overlast
• Financiën: De kosten voor verbouwing en exploitatie worden in principe gedragen door het COA. Mocht extra financiering nodig zijn, kan de gemeente bijdragen uit de Rijksvergoeding voor opvang. Een eventuele bijdrage van de gemeente komt dus niet ten laste van de lopende gemeentebegroting
• Alternatieven en schaalgrootte: Gevraagd werd waarom geen kleinere opvangplekken worden overwogen. De wethouder lichtte toe dat locaties met aanzienlijk minder dan 50 personen momenteel niet door het COA worden geaccepteerd; dat is financieel niet haalbaar. Ook werd gevraagd wat er gebeurt als het aantal bewoners in de praktijk lager uitvalt. In dat geval kan opvang alleen plaatsvinden, als het COA akkoord is. Anders kan de opvang op deze locatie niet doorgaan
• Rol van het Rijk: Als Heemstede geen locatie aanwijst, bestaat de mogelijkheid dat de provincie of het Rijk dat doet. Hoewel dit in de praktijk nog niet is voorgekomen, is het wettelijk mogelijk. De minister heeft aangegeven dat zij terughoudend omgaat met dergelijke dwangmaatregelen zolang gemeenten hun verantwoordelijkheid nemen.
• Begeleiding en daginvulling: Het COA is primair verantwoordelijk voor begeleiding en daginvulling maar de gemeente is er nauw bij betrokken. Er is aandacht voor begeleiding naar werk, ook via lokale en regionale samenwerking. De gemeente zet zich in voor een goede dagstructuur en wil ruimte geven voor initiatieven vanuit de buurt en ondernemers in Heemstede.

Vervolgproces

Voordat het college een definitief besluit neemt, wordt het voorlopig besluit uitgebreid besproken met de gemeenteraad. De inbreng van de raad is van belang voor een weloverwogen definitief besluit van het college. Pas na de behandeling in de raad en het vastleggen van nadere afspraken met de eigenaren en COA in een intentieovereenkomst volgt het definitief besluit om de locaties aan het COA voor te dragen. Op dat moment start de planvorming met verdere uitwerking van de locatie. Daarbij zal op regelmatige basis met een afvaardiging vanuit omwonenden en andere belanghebbenden afstemming plaatsvinden in de vorm van een klankbordgroep. Uiteindelijk zal pas na deze planvorming geconcludeerd kunnen worden dat de locatie werkelijk geschikt is en kan er een aanvraag voor een omgevingsvergunning worden ingediend. Deze zal voor een bindend advies van de gemeenteraad voorgelegd worden. 

De gemeente sprak de wens uit om het gesprek met inwoners op constructieve wijze voort te zetten. Inwoners en ondernemers die willen meedenken in het vervolgproces worden daartoe uitgenodigd.