Vragen en antwoorden omwonendenoverleg 10 juli

Het omwonendenoverleg is een eerste overleg in een serie van vele, om de opvang van jonge alleenstaande vluchtelingen aan de Heemsteedse Dreef goed te laten verlopen. Op 13 juli besluit de raad over de aankoop van het pand. Afhankelijk van dit besluit plant de gemeente een vervolgoverleg in of niet.

Impressie van de avond

Veel van de aanwezigen gaven aan voor de komst van de opvanglocatie te zijn. Ze benadrukten dat de buurt klaar staat om de jongeren op te vangen en eraan wil werken om de opvang te laten slagen. Hierbij maakten de omwonenden wel een stevig voorbehoud op een aantal punten. Belangrijkste kritiekpunt was het aantal jongeren. De omwonenden pleitten voor bijvoorbeeld 10 tot 16 jongeren. Tegelijk gaven omwonenden aan zich niet gehoord te voelen.
Hieronder vindt u de belangrijkste vragen die zijn gesteld, met de bijbehorende antwoorden.

Waarom denkt de gemeente niet aan bijvoorbeeld 10 of 16 jongeren?

Toelichting op de vraag: De belangrijkste wens van de omwonenden was om het aantal op te vangen jongeren omlaag te brengen. Sommige aanwezigen vroegen zich af hoe de opvang succesvol kan zijn met 25 jongeren in het pand aan de Heemsteedse Dreef. De aanwezigen noemden verschillende argumenten om het aantal jongeren te verminderen.
Bijvoorbeeld dat een aantal jongeren psychische problemen zal hebben. En niet alle jongeren zullen passen in een groep. Als er minder jongeren komen, dan is het aantal jongeren dat intensieve begeleiding nodig heeft ook lager. Een ander argument is dat een lager aantal jongeren minder belastend voor de buurt zal zijn, bijvoorbeeld als zij zich in de tuin bevinden. Een derde gevolg van minder jongeren is dat zij meer ruimte beschikbaar hebben in het pand zelf.

De gemeente heeft gereageerd op de opmerkingen en vragen van de aanwezigen en argumenten gegeven voor de opvang van de jonge vluchtelingen:

• De gemeente en het COA willen net als de omwonenden een succes maken van de opvang. We snappen dat er zorgen zijn over leefbaarheid en de ontwikkeling van de jongeren. Die nemen we serieus. We willen deze met de omwonenden bespreken en maken hierover graag afspraken
• Er is gevraagd om kleiner te starten. Inmiddels is er een ingroeimodel aangenomen via het amendement tijdens de raadsvergadering van 13 juli. Hier is afgesproken dat er 16 jongeren in eerste instantie instromen op de locatie. Na 10 maanden wordt bezien na overleg met de omwonenden en raad of er in 2025 nog 4 extra kunnen worden geplaatst naar 20 jongeren. In het kader van groepsvorming is het onverstandig om lang te wachten met het compleet maken van de groep bewoners van het pand, dus de eerste 16 worden redelijk snel achter elkaar geplaatst. Op deze manier groeien de jongeren, de begeleiders en de omwonenden met elkaar mee naar de volledige bezetting en bekijken we na 10 maanden of daar nog 4 jongeren bij passen
• Op de vraag hoe de opvang van 20 tot maximaal 25 jongeren succesvol zou kunnen zijn, schetste het COA het beeld hoe de opvang eruit kan zien. Verreweg de meeste jonge vluchtelingen in Nederland groeit gezond op en heeft plezier. De jongeren hebben alleen veel meegemaakt. Tegelijk zijn ze veerkrachtig. Ze doen mee met de sportclubs in de wijk en willen het liefst een normaal kind zijn. Ze krijgen corveeklusjes en leren ‘soft skills’. Denk aan het aankijken van mensen, iets wat in sommige landen heel onbeleefd is. Ze leren hoe een toilet werkt en krijgen fietslessen. Het is deels groepswerk en deels maatwerk. (Let op: op 13 juli is het aantal personen bijgesteld, zoals hierboven vermeld)
• De jonge vluchtelingen krijgen allemaal een voogd. Het COA verzorgt dagelijkse begeleiding en opvang. De begeleiders zorgen er bijvoorbeeld voor dat de jongeren naar school gaan en organiseren ook zelf activiteiten. Er zijn altijd minimaal twee begeleiders op de locatie en er is een senior opvangmedewerker die voor meerdere opvanglocaties werkt.
  Bekijk de afbeelding met de kring van mensen rond asielzoekers (png, 1 MB)
• Met elke jongere wordt er gewerkt aan doelen. Bij de ene gaat dit meer om zelfzorg en bij anderen is extra hulpverlening vanwege traumaverwerking wenselijk. Het team van voogden en mentoren zorgen voor de juiste begeleiding en zorg. Soms moet dat met behulp van externen, JGZ, GGD, psycholoog of traumahulpverlening. Rond de 70 tot 80% van de jongeren krijgt geen tweedelijns hulp. Van de 20 jongeren zijn er waarschijnlijk 2 tot 3 die doorgaan naar extra hulp voorbij de huisarts
• Voor sommige jonge vluchtelingen is de opvang in een groep van 20 tot 25 personen inderdaad te heftig. Het COA maakt vooraf een inschatting voor welke jongeren dit geldt. Zij gaan niet naar de Heemsteedse Dreef. Het kan zijn dat later blijkt dat een jongere meer begeleiding nodig heeft dan er op deze opvanglocatie geboden kan worden. In zo’n geval zoeken we naar een andere plek voor de jongere. (Let op: op 13 juli is het aantal personen bijgesteld, zoals hierboven vermeld)
• Zoals de omwonenden aangeven is het mogelijk dat er overlast zal zijn door de aanwezigheid van de jongeren, bijvoorbeeld in de tuin. Om dit in te perken zal de gemeente de omwonenden betrekken bij het aanwijzen van plekken in de tuin die jongeren kunnen gebruiken. Als we constateren dat er te weinig plek is in de tuin, dan zorgen we dat er andere buitenruimte in de buurt is, waar de jongeren gebruik van kunnen maken
• De grootte van een locatie bepaalt het maximale aantal jongeren in het pand. Het COA is gebonden aan algemene regels en kaders en wordt gecontroleerd door de Jeugdinspectie, Gezondheidsinspectie en Inspectie Justitie en Veiligheid. Na de verbouwing zal de woning voldoen aan de eisen. Elke jongere deelt een slaapkamer met minimaal één andere jongere. Wij vertrouwen op de expertise van het COA
• De gemeente vangt graag het aantal jonge vluchtelingen op dat in het pand past. Dit omdat de urgentie hoog is. Het zou jammer zijn om de ruimte die wel beschikbaar is, uiteindelijk niet te geven aan jongeren die het nodig hebben

Waarom belicht de gemeente alleen maar de positieve kant van de opvang?

De informatievoorziening is gebaseerd op feiten en ervaringen uit de dagelijkse praktijk van het COA. Wij zien ook de positieve kant van de opvang, naast de bezwaren die er ook leven.

Het lijkt wel of de gemeente geen regie neemt. Klopt dat?

De gemeente heeft ervoor gekozen om het pand zelf te kopen. Hierdoor heeft de gemeente meer te zeggen over bijvoorbeeld de duur van de opvang. Verder werkt de gemeente samen met alle mensen en organisaties die om de jonge vluchtelingen heen staan. Denk aan het COA en de omwonenden als het gaat om de opvang in het huis en in de buurt. Over de uitvoering van de opvang maken we afspraken met het COA, we stellen een structureel omwonendenoverleg en locatieoverleg in. Daarnaast maken we afspraken met andere organisaties over scholing, sport, gezondheid en veiligheid. De gemeente voert regie over al deze gesprekken en zorgt voor de afstemming en het nakomen van alle afspraken, met oog voor alle betrokkenen.

Vragen aan het COA

Hoe groot zijn vergelijkbare COA-locaties? Onder andere in Den Helder, Arnhem en Drachten?

Het uitgangspunt van het COA is maatwerk. Iedere locatie is anders. Per locatie wordt gekeken voor hoeveel bewoners er plek is. In principe bepaalt de omvang van het pand de maximale capaciteit. De oppervlakte van het pand aan de Heemsteedse Dreef is 370 m2. Het perceel heeft een oppervlakte van 795m2. Na de verbouwing is hier plek voor 20 tot maximaal 25 jonge vluchtelingen.

In Den Helder, Arnhem en Drachten zijn locaties die ook in een woonwijk liggen, waar het aantal jongeren ongeveer gelijk is. Op de locatie in Den Helder verblijven momenteel 23 jongeren. De oppervlakte van het pand is 775 m2, verdeeld over drie bouwlagen. Het perceel is 970 m2 groot. Op de locatie in Arnhem wonen 16 jongeren. De oppervlakte van het pand is 445 m2. Het perceel is 819 m2 groot. De afmetingen van de opvang in Drachten volgen nog.

Zijn de medewerkers van het COA zelf op locatie geweest en hebben ze het pand gezien?

Het COA is diverse keren op locatie geweest. Ook het team van medewerkers dat verantwoordelijk is voor de sociale begeleiding van jonge vluchtelingen. Ze hebben gekeken of het eerder gestelde aantal van 20 tot maximaal 25 jongeren hier haalbaar en leefbaar is. Ook is gekeken of het pand een gezonde en sociale leefomgeving kan bieden. Het COA concludeert dat dit huis een hele goede locatie is om deze groep te huisvesten. De locatie biedt de jongeren voldoende privacy en gezelligheid in een huiselijke omgeving. Het huis is overzichtelijk en biedt voldoende ruimte om zich te verspreiden over de locatie.

De informatievoorziening van het COA is niet goed. Kunt u hier iets aan doen?

Het COA heeft zich deze kritiek aangetrokken en is het met u eens dat de informatie op de website actueel moet zijn. Het COA heeft toegezegd dit intern op te nemen. Dat de website van het COA op sommige delen achterhaald is, wordt ook erkend door de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. In een brief van 6 juni 2023 geeft de staatssecretaris aan dat de informatie over kleine opvanglocaties op korte termijn wordt geactualiseerd.

Klopt het dat jonge vluchtelingen de meeste overlast veroorzaken?

Uit statistieken blijkt dat jonge vluchtelingen verhoudingsgewijs vaker bij incidenten zijn betrokken, maar het COA heeft aangegeven dat de meeste onderzoeken uit 2019 en 2020 komen.Vaak gaat het om het niet nakomen van huisregels door jongeren in de opvang. “In 2019 was het vreselijk. We kregen veel jongeren met verslaving binnen. We waren daar toen niet goed voor uitgerust. We hopen dat nooit meer mee te maken.”
Op dit moment zijn de problemen niet helemaal verdwenen en is een kleiner percentage jongeren betrokken bij incidenten. In een opvang van deze schaal, die we toch als kleinschalig zien, gaat het juist beter omdat er voldoende en goed opgeleide begeleiding structureel aanwezig is.

Het COA zegt dat draagvlak voor hen een criterium is voor een locatie. Is dat inderdaad waar?

Het COA bevestigt dat draagvlak heel belangrijk is. De ervaring leert alleen dat de steun in het begin vaker niet groot is. Er zijn altijd voorstanders, maar meestal meer tegenstanders. Draagvlak is iets waar je samen aan moet werken, het is een proces. Het vergt inzet van alle betrokkenen om er een succes van te maken. De ervaring leert ook dat het draagvlak na verloop van tijd bijna overal ontstaat. In bijna alle gevallen ontstaat er een situatie van omarming door de buurt en wederzijds respect voor elkaar. We hebben veel kritiekpunten gehoord van de omwonenden. Tegelijk hebben we er vertrouwen in dat we goed kunnen samenwerken met de buurt. Via het omwonendenoverleg willen we samenwerken aan onder andere het opbouwen van goede onderlinge contacten en het maken van goede afspraken met elkaar.

Heeft u aanvullende vragen?

Neem dan contact met ons op via flexwonen@heemstede.nl